ëƒì³àKøà[ó¡ "³[ƒ ó¡[i¢¡[º[i¡

ëšøà: &º ¹[g; [Î}Ò
[ƒ ë>Îì>º ëó¡[³[º šÃà[Ä} ëšøàKøà³ "[Î šõ[=¤ãKã "Òà>¤à *Òü>à \¯àÒ¹ºàº ë>Ò¹ç¡Kã ³t¡³ƒà 1952 ®¡à¹v¡à ëÒïìƒàA¡[J¤[>¡ú ÒàÚ[¹¤à ëšøàKøà³ "[ÎKã ³¹ç¡ *Òü¤à šà–ƒ³[ƒ #[Å} #W¡à*P¡´•à ëÒ>K;ºA¡šà ³ãKã ³Åã} "[Î Ò”‚ÒÀKà íº¤àA¡ "[ÎKã W¡àA¡=å}-[ó¡=å}ƒ¤à ³ã*Òü[Å}Kã ëÅ–µã;ìºà>Kã [ó¡®¡³ ó¡K;>¤[>¡ú ³ãKã ³Åã} Ò”‚Ò>¤[Î>à ëÅ;>-W¡à>¤à ëšà;º³[Å} ³ã*Òü Jå[ƒ}³v¡û¡à ³¹à} A¡àÚ>à ëÅàÒüƒ>à ó¡}Ò>¤à R¡³K[>¡ú
ëÒï[J¤à W¡Òã 70 ëÒ>¤[΃à ëšøàKøà³ "[΃à Úà´•à W¡à*>à "ìÒà}¤à "³à ºàìAá¡ú ëšøàKøà³ "[ÎKã "ì>ï¤à ÅìAáà>[΃[ƒ [¹šøƒ[C¡¤ ëÒºk¡ ÒàÚƒå>à ³¹ç¡ *Òü>à ³³à *Òü¤ã[Å} "³[ƒ ë>ï[¹¤à "R¡à}[Å}Kã ">à-"ìÚA¡ íºt¡¤à "³[ƒ "[Å-">à Ò”‚ÒĤKã šà–ƒ³[>¡ú ³[΃à >v¡>à ³Åà Òü>J;º[Aá¤à "R¡à}[Å}Kã ³Åà-³l¡ü ó¡Ò>¤à "[ÎÎå ëÒÄà ³¹ç¡ *Òü¤ìƒï>à šå[A—¡} [W¡}[ÅÀAáã¡ú
®¡à¹t¡ ιA¡à¹Kã [³[>[Ê¡ö *ó¡ ëÒºk¡ &–ƒ ëó¡[³[º 믺[ó¡Ú¹>à šàR¡ì=àA¡[J¤à 5Ç¡¤à ë>Îì>º ëó¡[³[º ëÒºk¡ Î쮢¡ (2019-2021) Kã [¹ìšài¢¡ ³tå¡}ÒüÄà ó¡[i¢¡[º[i¡ ë¹i¡ ÒàÚ¤[ƒ >åšã "³>à ³àKã W¡Òã 15-49 ó¡à*¤ƒà ³ãì¹à>¤à ëšàA¡šà Úà¤à "R¡à}Kã ³Åã} "[Î šåì=à¹A¡šƒà [Ò–ƒåKã>à 3.9, ³[ÎKà W¡à}ƒ´•¤ƒà ³å[ÎóKã>à 5.6, JõÊ¡à>[Å}Kã>à 5.8 "ƒåKà "ît¡ "ìt¡àÙà ‹´¶¢[Å}Kã>à 4.1 *Òü[J¡ú
[¹ìšài¢¡ "ƒåKã ³tå¡}ÒüÄà ³[ošå¹Kã W¡àÒüÁ¡ ¤àk¢¡ ë¹i¡ "[Î 2.2 *Òü[J¡ú ³W¡à JàÒü>à ëÚ}¤ƒà [Ò–ƒåKã>à 1.77, ³å[ÎóKã>à 2.34, JõÊ¡à>Kã>à 2.94 "ƒåKà "ît¡ ºàÒü[>}-ºàÒüìÅà> W¡;šà A¡à}ºåšA¡ã>à 1.9[> ÒàÚ>à [¹ìšài¢¡ "[Î>à š[À¡ú W¡àÒüÁ¡ ¤àk¢¡ ë¹i¡ "[Î ët¡àR¡à> ët¡àR¡à>¤à [ƒ[Ê¡öC¡[Å}Kã *Òü>Îå "³v¡à ³àÄ샡ú [¹ìšài¢¡ "ƒåƒà l¡üJåøº [ƒ[Ê¡öC¡A¡ã>à J«àÒüƒKã ¯à}>à 3.3 l¡ü;[º, ³[ÎKà Úà´•à >A—¡>à ëÎ>àš[t¡ [ƒ[Ê¡öC¡A¡ã>à 3.1 l¡ü;[º, Wå¡Øl¡àW¡à–ƒšå¹Kã>à 3 *Òü "ƒåKà t¡ì³}ìºà} [ƒ[Ê¡öC¡A¡ã>à 2.9 *Òü[J¡ú t¡´šàB¡ã [ƒ[Ê¡öC¡[Å}Kã[ƒ W¡àÒüÁ¡ ¤àk¢¡ ë¹i¡ "[Î J¹à ë>´•à íº¡ú Òü´£¡àº ë¯Ê¡A¡ã>à 2.0, Òü´£¡àº ÒüÊ¡A¡ã>à 1.7, [¤Ìå¡šå¹ "³[ƒ ë=ï¤àº [ƒ[Ê¡öC¡A¡ã>à 2 ÒàÚ>à [¹ìšài¢¡ šã[¹¡ú Òü´£¡àº ÒüÊ¡A¡ã>à Òü´£¡àº ë¯Ê¡t¡Kã W¡àÒüÁ¡ ¤àk¢¡ ë¹i¡ ëÒ[À¤à "[Î Òü´£¡àº ÒüÊ¡t¡à ³å[ÎóKã ³Åã} ëÒ>¤>¹à ÒàÚ¤Kã *Òüì=àA¡šà íº¡ú
Úà´•à ³¹ç¡ *Òü¤à ¯àó¡³ "³[ƒ ëšàšåìºÎ> ëÊ¡[¤ºàÒüì\Î> ët¡ïìK ÒàÚ¹¤[ƒ W¡àÒüÁ¡ ¤àk¢¡ ë¹i¡ "[Î Ú೉¤ƒà 2.1 *ÒüKƒ¤[>¡ú [¹ìšài¢¡ "[ÎKã "R¡A¡šà Źç¡A¡ "³à *Òü>à î³ît¡¡ú ³ãît¡Kã ëšàšåìºÎ> "[Î 1951 ƒà "šå>¤à ³ã[Å}Kã 58.86% *Òü¹´¬ƒå 2021 Kã [¹ìšài¢¡t¡[ƒ 44.21 % Jv¡û¡³A¡ *Òü[J¡ú
®¡à¹t¡A¡ã "ît¡ ëÊ¡i¡[Å}ƒà ³ã;ìÚ} "³à =´¬à ³t¡³ƒà ÒüAå¡Òü Aå¡Òüƒ>à "–ƒøà šøìƒÎ ëÊ¡i¡t¡à W¡Òã 30 ëÒÄà W¡;>¹Aá¤à "R¡à} ">ãƒKã ëÒ>¤[Å}>à Køà³ še¡àÚi¡A¡ã ³ãJºƒà ³ã칚 *Òü¤à Úàƒ¤ƒå Ò–ƒv¡û¡à ³[΃Kã ³àR¡\¤>à ëÒ[À ÒàÚƒå>à "[=}¤à "ƒå ëºïì=àA¡ìJø¡ú
³t¡à} "[΃à R¡[ÎKã ³[ošå¹ ëÊ¡i¡ "[΃à *Òü¹Aáã¤à ëƒì³àKøà[ó¡A¡ [šA¡W¡¹[Å} Úà´•à Aå¡š—à í>>¤à ³¹ç¡ *Òü¤>à í>>¹Kà ëÚ}[Ρú
1) [ƒ ë>Îì>º ëó¡[³[º ëÒºk¡ Î쮢¡ (2019-2011) >à šã¹A¡šà [¹ìšài¢¡A¡ã ³tå¡}ÒüÄà ëÊ¡i¡ "[΃à íº[¹¤à ët¡àR¡à> ët¡àR¡à>¤à \à[t¡, ó塹硚[Å}Kã ³¹v¡û¡Îå ëJĤà l¡ü¤à ó¡}[R¡¡ú J¹>à ¯à}[R¡¡ú J¹>à ë>´¶ã¡ú ³[Î>à ³¹³ *Òü¹Kà ët¡àR¡à> ët¡àR¡à>¤à ë\ ó塹硚A¡ã ³¹v¡û¡à "³[ƒ ët¡àR¡à> ët¡àR¡à>¤à [ƒ[Ê¡öC¡[Å}Kã ³¹v¡û¡à ëJĤà íº[¹¡ú ³[Î>à ëÊ¡i¡ "[ÎKã ëƒì³àKøà[ó¡A¡ Åv¡û¡³ƒà Úà´•à W¡à*¤à íW¡ì=} "³à šã¹B¡[> ÒàÚ>à =à\î>¡ú
2) ëÒï[\B¡ã ³t¡³ƒà >åšã[Å}>à "R¡à} ³Åã} Úೃ>à ëšàA—¡ã}¤Kã "šà´¬à "³[ƒ "[>}¤à ët¡àÒü>à l¡ü¤à ó¡}[R¡¡ú ³[ÎKã ³¹ç¡ *Òü¤à ³¹³[Å}[ƒ Å´•à šÀ¤ƒà ëÅ–µã;ìºà>Kã [ó¡®¡³ ó¡v¡¤à, ¹à\[>[t¡Kã t¡}ƒå íºt¡àƒ¤à, >åšã->åšà ">ã ëJĤKã ³[³ Åà³[\ÀA¡šà "³[ƒ "R¡à} ëšàv¡û¡¤à >åšã[Å}¤å ³Úà³Kà ³àÄ>à 뤸¤Ò๠ët¡ï¤ãƒ¤à "[Î>[W¡}¤[>¡ú
3) R¡[ÎKã γà\ "[΃à Úå³ì=à} Jå[ƒ}ƒà [Î\[¹Úà> ët¡ï¤à >åšã íº¹³K[> ÒàÚ>à J>¤ƒà ºàÀì¹àÒüƒ¤à ³à[À¡ú Úà´•à ëA¡>à-ì³ï>à ëÚàAáA¡šà, "¯à-">à A¡Úà ë=}>¹v¡û¡¤>à "³[ƒ šàUºKã =¤A¡ "¯à¤à Ç¡¹v¡û¡¤à >åšã[Å}>à ÒìÚ} ³Úå³ ³îA¡ šàÀKà ³ãì¹à>¤à ³t¡³ƒà 뺤¹ ëš> "[Î Úà´•à [A¡>à J[À¡ú >à*ìÚA¡ >à*Å}Kã íW¡>à¤åÎå Úà´•à [A¡>à J[À¡ú ³¹³[Å} "[΃Kã [Î\[¹Úà> ët¡ï¤Kã ¯àJìÀà> "[Î ëÒA¡ ëÒA¡ ºàA¡šìƒï>à l¡ü¤à ó¡}[R¡¡ú 21 Ç¡¤à ëÎeå¡[¹ ëÒï¹A¡šƒKã ëÒï¹Kà [Î\[¹Úà> [ƒº®¡[¹ *> [ƒ³à–ƒ "³[ƒ [¹Aå¡ìÚ\ W¡à} "[Î "Îå³ "Îå³ ¯à}J;ºA¡š>à R¡[Î[ƒ 10-15% [ƒ [Î\[¹Úà> [ƒº®¡[¹ ët¡ïÒü ÒàÚ¤à ÚàÒü¡ú W¡à*J;šà íº¤àA¡[Å}ƒ[ƒ >à*ìÚA¡ ó¡à*Ò–ƒ>¤à ÒãƒàA¡ "³[ƒ šàî´¬ íºt¡¤à >ìv¡¡ú "ƒå¤å ³ƒå šàR¡ì=àìB¡ ÒàÚ¹¤[ƒ l¡àv¡û¡¹, >΢, ëÒºk¡ [A¡Ú¹ Ê¡àó¡, Ê¡àó¡[Å}Kã ³Åã} Úà´•à ëÒ>K;šƒà >v¡>à [ó¡[\ìA¡º Òü>óø¡àÊ¡öC¡W¡¹ "³[ƒ Òü[E¡šì³–i¡ Úà´•à ëÒ>K;Ò>¤Kã t¡R¡àÒü󡃤à íº¡ú
4) ë>àì³¢º [ƒº®¡[¹ ët¡ï¤à Úà¤à >åšã A¡Úà "³Îå [Î\[¹Úà> ët¡ïƒ¤à >ìv¡¡ú "ƒå¤å [Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹ "[Î t¡¹àÒü>à ëºï¤Îå W塳샡ú ë³\¹ *šì¹Î> *Òü¤[>>à Jåìƒà}[=[>}R¡àÒü *Òü¤à Úà¤Kã *Òüì=àA¡šÎå íº[¹¡ú šR¡=¤Kã ÒãƒàA¡Îå =àƒ¤à Úàìƒ "ƒåKà ³ƒåKãÎå Jåìƒà}[=[>}R¡àÒü *Òü¤à Úà¤à "ƒå´¶A¡ íº¡ú
5) [Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹ ët¡ï¤à >åšã[Å}>à "R¡à} ³Åã} Úà´•à ëšàA¡šƒà Jåìƒà} [=[>}R¡àÒü *Òü¡ú l¡àv¡û¡¹[Å}>à >åšã "³ƒà [Î\[¹Úà> [ƒº®¡[¹ "[Î ">ã¹A¡ "×´Ãv¡û¡Kã ëÒÄà ët¡ï¤à šà´•ìƒ¡ú ³¹³[ƒ *šì¹Î> "[Î ³Åã} Úà³[ÅÀAá¤[ƒ Jåìƒà}[=[>}R¡àÒü *Òü¤à Úà¤à ³¹³ A¡Úà "³à ëÒ>K;ºA¡Òü¡ú "๤ íº¤àA¡[Å}ƒà ³[¹ ³R¡à >;yKà ëÒÄà ët¡ï¹¤Îå ³ƒå Úà´•à Jåìƒà} [=[>}R¡àÒü[>¡ú ³[ÎÎå W¡àÒüÁ¡ ¤àk¢¡ ë¹i¡ Ò”‚¤Kã ³¹³ "³>[>¡ú
6) š[¤ÃA¡ ó¡ì–ƒƒ "³[ƒ šøàÒü쮡i¡ ëÒà[Ñši¡àº ³Åã} Úà³J;ºA¡šà "[Î>Îå [Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹ ë¹i¡ ëÒ>K;šøà ÒàÚ¤[Î í>>¤à W¡}K[> J[À¡ú
7) ë>àì³¢º [ƒ[º®¡[¹Kà ëÚ}>¤ƒà [Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹>à ëÅ>-=å³ Úà´•à ëÒÄà W¡}[R¡¡ú ³[Î>à 'ìJàÚKã ºàÒü¹¤à ëÊ¡i¡ "[΃[ƒ ëÅ–µã;ìºà>ƒà Úà´•à W¡à*¤à íW¡ì=} šã¤Îå ÚàÒü¡ú
8) í³ît¡¡ú ³ãît¡[Å}Kã W¡àÒüÁ¡ ¤àk¢¡ ë¹i¡ Ò”‚¹A¡š[Î Úå³ šà>¤Kã W¡;>[¤[Å}>Îå ³¹³ "³à *Òü¤à ÚàÒü¡ú ó¡[i¢¡[º[i¡ "[Î W¡Òã 20 J¹à ëÒÀA¡šà "ƒå¯àÒüƒ>à J«àÒüƒKã ëÒ[À¡ú W¡Òã 30 Kà ëÒÀK[ƒ Ò”‚¹B¡[À¡ú W¡Òã 35 ëÒÀK>à JR¡Ò> Ò”‚¹B¡[>¡ú ë=}>à Úå´¬àìÀà–ƒà ëJàR¡ƒà¹A¡šKã ³¹³ ³Úà³ "³Îå í>>¤ƒà A¡àÄK[> J[À¡ú Úå³ šà>¤à ³t¡³ƒà ³ì¹à³ìƒà³ 뺚W¡¤à R¡´•¤à >åšã[Å}Kã ºàÒü[¹A¡Îå t¡´¬à ëºàÒü[Å[Ä}¤Kã =¤A¡-Òü>Jà} ët¡ï¤Îå šà´¶ã¡ú ³Úå³ ë=}>à šàÀ¤[>>à [Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹Kã W¡à}Îå ëÒ>K;ºA¡Òü¡ú "[΃Îå >v¡>à W¡Òã Úà´¬à >åšã[Å}>à "R¡à}Îå ³Åã} Úೃ>¤à ëÒà;>ƒ¤à >ìv¡¡ú
9) Òü>ó¡[i¢¡[º[i¡Kã ºàìÚ}¤à "[Î "Úà´¬>à ëÅ>-=å³ W¡}K[À¡ú ëÅ–µã;ìºà>Kã [ó¡®¡³ ó¡v¡¤>à ³[³v¡à ³W¡à l¡ü[‰¤à >åšã A¡Úà>à ºàìÚ}¤à R¡³ƒ¤à Úà*Òü¡ú ëÚ}º¤Îå ³šå}ó¡à>à ëÚ}ƒ¤>à ëA¡àUàÒü[>¡ú
10) ëÒï[\B¡ã ³t¡³ƒà >åšà->åšã[Å}>à "R¡à} Úà´•à ëšàA¡šà šà´•ìƒ¡ú ³[Î "¤¢à> "³[ƒ JåU}ƒà íº¤à ³ã*Òü Jå[ƒ}³B¡ã *Òü>à ët¡ïÒü¡ú "¤¢à> &[¹Úàƒà íº¤à ³ãKã 10% ƒKã ë>´•à ³àKã ³àKã *Òü¤à ëÅ>-=å³Kã [ó¡®¡³ ó¡>à íº¡ú ¹ç¡ì¹º &[¹ÚàƒÎå "ƒå³ ³R¡àÒü ³ãÅã} Úà³J;ºA¡šKã ³tå¡}ÒüÄà ëºïl¡ü-[Å}l¡üKã º³ "Îå³ "Îå³ [šA¡[ÅÀAáã¡ú "ó¡¤à ÑHåþºƒà ºàÒü[¹A¡ t¡³Ò[Ä}º¤Îå t¡³Ò>¤à ó¡}샡ú ÑHåþº[Å}>à "A¡A—¡¤à áày¡ ³Åã} íº¤[>>à¡ú
11) "J}-"îÒ[Å}>à [Î\[¹Úà> [ƒº®¡[¹ "[Î 10-15%Kã W¡à}ƒà =´¬>à Wå¡´¶ã ÒàÚ>à "šà´¬à ëó¡àR¡ìƒàAáã¡ú ³[ÎKã W¡à}ƒKã ëÒÀKÎå ³ƒå>à ³³à "³[ƒ "R¡à} ">ãƒà ëÒÄà A¡àĤà ó¡}Òü ÒàÚî>¡ú Òü[–ƒÚàƒà [Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹Kã W¡à}[Î "Îå³ "Îå³ ëÒ>K;ºA¡š>à 2016 ƒà 17.2 *Òü¹´¬ƒå 2021 ƒ[ƒ 21.5% *Òü¹A¡[J¡ú ³[΃KãÎå ëÒ>K;ºA¡šà ÚàÒü ÒàÚ>à  "J} "îÒ[Å}>à ³t¡ šã[¹¡ú [Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹Kã ë¹i¡ "[Î ³à캳Kã *Òü>à šøàÒü쮡i¡ ëÒà[Ñši¡àº[Å}ƒ>à ëÒ[À¡ú
[Î\[¹Úà> [ƒ[º®¡[¹Kã ³Åã} ëÒ>K;š[΃à ">à¤à "³[ƒ šà[i¢¡KãÎå ƒàÚt¡¸ íºt¡¤à >ìv¡¡ú ®¡à¹t¡Aå¡´¬à ëƒì³àìyû¡[Î W¡;šà íº¤àv¡û¡[ƒ Å[v¡û¡ ÒàÚ¤[Î ³Åã} "Úà´¬ƒà íº¤>à ³¹³ *Òü¹Kà ëƒì³àKøà[ó¡A¡ ëšøàó¡àÒüºƒà "ìÒà}¤à ºàAáã¤[Î Úà´•à Aå¡š—à í>>¤à W塳K[> J[À¡ú ºà[Aá¤à "ìÒà}¤[Å} "[Î t¡š=Ò>¤à >;yKà ëÒà}Ò>ƒ¤à ÒàÚ¤[Î 'ìJàÚ Jå[ƒ}³B¡ã ³¹ç¡ *Òü¤à ë=ïƒà}[>¡ú